Pałac w Kurozwękach

Opis

Znany w regionie i równie interesujący jest pałac w pobliskich Kurozwękach, będący od XIV wieku siedzibą wielu rodów magnackich a w ostatnich latach odzyskany przez dawnych właścicieli rodzinę Popielów. Pałac jest jednym z najbardziej znanych w Polsce reprezentacyjnym zabytkiem powiatu staszowskiego. Historia tego zabytku może być przykładem „kalendarium” zmieniających się na przestrzeni wieków stylów architektonicznych. Wielokrotnie przebudowywany – podążający za ówczesną modą – zabytek był niemym świadkiem obecności na tych terenach znamienitych przedstawicieli wielu rodzin szlacheckich użytkujących budynek. Dzieje pałacu kurozwęckiego rozpoczynają się w XIV stuleciu, od kiedy datuje się prawdopodobną datę powstania posiadłości na rok 1400. Wzniesiony został prawdopodobnie przez Dobiesława, będąc jednocześnie jednym z pierwszych murowanych zamków rycerskich w Polsce. W początkach swojego istnienia zamek prezentował charakter gotycki. Następnie dokonywano kilku mniejszych modyfikacji, jednak dopiero w XVII wieku przebudowano zamek w sposób bardziej znaczący. Dodano wtedy w obrębie dziedzińca arkadowe krużganki. Rok 1752 przyniósł zmianę właściciela pałacu. Po śmierci Stanisława Lanckorońskiego wdowa po nim Anna z Dębickich wyszła za mąż za Macieja Sołtyka, kasztelana i wojewodę sandomierskiego. Nowy właściciel przebudował posiadłość w stylu barokowym i rokoko, było to w latach 1768-1772. Wieża z okresu średniowiecznego w skrzydle południowym przekształcona została w okazałą elewacje frontową. Zmianie uległo także wnętrze dworu, powstały nowe pomieszczenia, a także ozdobiono kaplicę pałacową, która zyskała nowe polichromie. Rodzina Popielów posiadała pałac od 1944, kiedy to jego gospodarzem był Marcin Popiel. Następnie jednak został on skonfiskowany przez wojska radzieckie. Po wojnie jak większość tego typu budynków w kraju pałac został upaństwowiony. W latach 90-tych XX wieku swoją posiadłość rodową odzyskał ks. Marcin Popiel, a przed śmiercią przekazał ją swoim krewnym za granicą. W ramach zespołu pałacowego znajdują się takie zabudowania, jak będące przykładem dawnej architektury „czworaki”, a także znajdujące się po obu stronach pałacu dwa pawilony, znajdujące się bezpośrednio w ramach pałacowej architektury.      

Opracował: Michał Skrętek
Na podstawie: "Staszów i okolice - Jedź w Staszowskie,przewodnik turystyczny" Józef Myjak, wyd. PAIR Staszów 1998